Inteligentna sieć energetyczna w Twoim domu

W najbliższych latach wszystkich Polaków czeka modernizacja sieci energetycznych. Według dyrektywy europejskiej, której celem jest poprawa efektywności, a także przejrzystości europejskich systemów energetycznych, w 2020 roku 80% użytkowników energii elektrycznej ma być wyposażonych w inteligentne liczniki, co będzie początkiem inteligentnej sieci energetycznej (ISE). Jakie korzyści przyniesie to dla indywidualnych użytkowników energii?

SIEĆ ENERGETYCZNA DZISIAJ

Żeby zrozumieć nadchodzące zmiany, zacznijmy od tego, jak jest teraz. Klasyczna sieć elektroenergetyczna, do jakiej jesteśmy przyzwyczajeni, polega na przesyłaniu do klientów energii elektrycznej wytworzonej w elektrowniach i odbieraniu płatności za tę usługę najczęściej na podstawie prognozowanego poziomu zużycia prądu. Prognozy następnie są weryfikowane przez bezpośrednie odczyty stanu licznika u klienta.

Sposób ten nie daje możliwości codziennego monitorowania wydatków związanych z użyciem energii w domu. A przez to utrudnia efektywne korzystanie z energii. Z powodu braku stałego przepływu danych między dostawcą a odbiorcą energii, ten pierwszy nie jest w stanie z dużą dokładnością przewidywać aktualnego zapotrzebowania, przeciwdziałać przeciążeniom i awariom.

Polski system energetyczny w dużej mierze opiera się na inwestycjach z lat 60., 70. i 80. W takiej postaci działa niemal niezmiennie od dziesiątek lat. Zaś z każdym rokiem zużywamy coraz więcej energii. Zapotrzebowanie rośnie. Nowoczesne rozwiązania mogą przynieść wiele korzyści po obu stronach lini przesyłowych, przede wszystkim oszczędność zasobów, pieniędzy i czasu. Dlatego najwyższy czas odłożyć przestarzały system do lamusa.

INTELIGENTNA SIEĆ ENERGETYCZNA (ISE)

Inteligentna sieć energetyczna (ang. smart grid) to przede wszystkim zmiana w sposobie zarządzania dystrybucją energii na bardziej efektywny i bezawaryjny, poprzez bieżącą wymianę informacji między wszystkimi uczestnikami sieci, czyli tymi, którzy produkują energię, przesyłają ją i konsumują. Specjalny system informatyczny łączy dostawcę energii z każdym klientem dzięki inteligentnemu licznikowi.

Informatyzcja sieci pozwala m.in. na automatyczne przesyłanie informacji o awariach (obustronnie: zarówno do dostawcy, jak i konsumenta) czy odcinanie dłużnikom dostępu do prądu. Inteligentne liczniki w czasie rzeczywistym pokazują dokładne zużycie energii i automatycznie przekazują te dane dostawcy. Dzięki nim rachunki nie będą przedstawiały wartości prognozowanej, tylko rzeczywistą. Dodatkowo nie będzie potrzeby bezpośredniego sprawdzania stanu liczników w domach klientów.

Innym celem modernizacji jest to, aby każdy z nas w specjalnym panelu internetowym lub poprzez aplikację na telefonie widział nie tylko ile prądu zużywa w domu, ale także jaki jest tego aktualny koszt (z uwzględnieniem wybranych indywidualnie taryf) oraz czy może w danym momencie używać najbardziej energochłonnych urządzeń (miałoby to zapobiegać przeciążeniom sieci i awariom) lub jak zarządzać zużyciem prądu, aby zaoszczędzić.

W POLSCE I W EUROPIE

W Polsce pierwszym miastem w całości objętym inteligentnym opomiarowaniem jest Kalisz. Przez rok będą trwały tam testy konsumenckie, których celem jest poznanie, w jaki sposób mieszkańcy korzystają z energii elektrycznej i czy będąc w posiadaniu informacji na temat zużycia energii we własnym domu, będą zmieniać swoje nawyki na bardziej efektywne i energooszczędne.

Operator udostępnił mieszkańcom Kalisza specjalny portal internetowy, na którym widzą oni dokładne odczyty swojego licznika, zasady naliczania w wybranej taryfie, stan przerw w dostawach prądu oraz zużycie w konkretnych godzinach, dniach, tygodniach czy miesiącach. Zainteresowane osoby spoza Kalisza, które już nie mogą doczekać się inteligentnych liczników u siebie w domu, mogą sprawdzić jak wygląda ten system dzięki dostępnej dla każdego wersji demo.

W Europie pionierami wdrażania ISE są Włosi, którzy jako pierwsi wprowadzili inteligentne liczniki na masową skalę. Obecnie w 30 krajach Europy prowadzonych jest 281 projektów związanych z inteligentnymi sieciami. Największe mają miejsce w Wielkiej Brytanii, Francji, Danii i we Włoszech. Szacuje się, że w latach 2010-2020 łączny koszt wszystkich inwestycji w technologie ISE w UE wyniesie 56,5 mld euro.

Krótki film przedstawiający w zabawny sposób modernizację sieci energetycznej we Włoszech.

Smart Grid from Vincent Liota on Vimeo.

ZERO AWARII

Dzięki ISE wszyscy będziemy coraz rzadziej narażeni na przerwy w dostawach prądu, czyli tzw. blackouty. Główne przyczyny coraz częstszych blackoutów to:

• przeciążenie sieci (w konkretnych okresach roku oraz godzinach dnia obserwuje się szczyty poboru mocy),
• coraz częstsze ekstremalne warunki atmosferyczne (nasilające się z powodu zmian klimatu),
• niestabilne, przestarzałe linie przesyłowe.

Przykładem może być kilkunastogodzinna awaria, która sparaliżowała cały Szczecin w kwietniu 2008 roku, wywołana dużymi opadami śniegu. Jednak szczególnie narażeni na blackouty są mieszkańcy małych miejscowości i obszarów wiejskich.

System ISE i edukacja konsumentów pomoże wyrównać dobowe zużycie prądu poprzez wprowadzenie zróżnicowanych cen, czyli taryf tak, jak działają one w przypadku telefonii komórkowej. Mają dostępne być także taryfy dynamiczne uwzględniające dzienne zmiany cen energii, dzięki czemu będą zapobiegać przeciążeniom.

NIEPOTRZEBNA ELEKTROWNIA

Inteligentne sieci mają jeszcze jeden bardzo istotny cel. Pozwolą one na dwukierunkowy przesył energii. Oznacza to, że jeśli ktoś z indywidualnych konsumentów energii będzie chciał zainwestować w mikroźródła, czyli małe, przydomowe źródła energii w postaci paneli słonecznych lub wiatraków o łącznej mocy elektrycznej do 40 kW, będzie mógł niewykorzystaną produkcję energii sprzedać do sieci. Taka osoba, nie tylko konsumująca, ale i produkująca prąd na własne potrzeby to prosument.

Jakie są korzyści z bycia prosumentem?

• uniezależnienie od dostaw z elektrowni,
• oszczędzanie na rachunkach za prąd,
• sprzedaż nadwyżek wyprodukowanej energii.

Prosumenci nie tylko korzystają prywatnie na swojej produkcji, ale są bardzo ważnym ogniwem całego systemu ISE. Przyczyniają się do zwiększenia własnego oraz krajowego bezpieczeństwa energetycznego. Zakładając mikroinstalacje, które opierają się na odnawialnych źródłach energii, zwiększają ich udział w ogólnym miksie energetycznym kraju oraz ilość rozproszonych źródeł energii w ogóle. Dzięki temu zmniejszają również emisje dwutlenku węgla, które są odpowiedzialne za zmiany klimatu.

DLACZEGO ISE OPŁACA SIĘ KAŻDEMU Z OSOBNA I WSZYSTKIM RAZEM

Jak inteligentne sieci poprawią bezpieczeństwo energetyczne? Kto na tym zaoszczędzi? Jakie korzyści będziemy mieli z większego udziału odnawialnych źródeł energii w systemie?

• bieżący dostęp do danych o zużyciu energii elektrycznej w domu,
• możliwość sprzedaży energii do sieci przez prosumentów,
• likwidację rozliczeń w oparciu o prognozy,
• łatwość i krótki czas trwania procedury zmiany sprzedawcy,
• dostosowanie taryf do indywidualnych potrzeb klienta,
• mniejsza ilość awarii,
• redukcja kosztów związanych z odczytami liczników,
• większa konkurencja na rynku energii,
• większy udział odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym,
• ISE pozwolą zapobiegać przerwom w dostawach prądu,
• będzie można monitorować sieć energetyczną w czasie rzeczywistym i dokładniej przewidywać zapotrzebowanie na prąd,
• każdy konsument będzie mógł w czasie rzeczywistym kontrolować swoje zużycie prądu i rachunek,
• zarówno dostawcy, jak i odbiorcy prądu będą mieli większe możliwości oszczędności,
• dzięki rozwojowi OZE zmniejszają się emisje dwutlenku węgla, a za tym zmiany klimatu,
• wzrost instalacji OZE, zmniejszając eksploatację węgla kamiennego i brunatnego (a tym samym zanieczyszczenia środowiska i powietrza), wpłynie pozytywnie na zdrowie obywateli i zmniejszy koszty ich leczenia,
• inwestycje w OZE stworzą wiele nowych miejsc pracy,
• ISE ułatwią powstawanie domów aktywnych - autonomicznych energetycznie,
• dzięki możliwości zmiany roli konsumenta na prosumenta obywatele będą mieć większy wpływ na system energetyczny w kraju, co przyczyni się do demokratyzacji rynku energii.

ZMIANA NAWYKÓW NA NEO

Dzięki inteligentnym sieciom energetycznym wszyscy konsumenci będą o wiele lepiej poinformowani o ilości i koszcie zużytego prądu. Śledząc aktualną cenę kWh we własnym domu, będziemy mieli większy wpływ na swoje rachunki. Możliwości, jakie płyną z modernizacji sieci, są zgodne z hasłem kampanii Neo Nawyki – nowocześnie, energooszczędnie, odpowiedzialnie. Każdy odbiorca energii wyposażony w dokładne i aktualne informacje na temat zużycia prądu, będzie mógł zmienić swoje nawyki konsumencie w domu, np. decydując kiedy włączać urządzenia o największym poborze prądu. Jest to nie tylko kwestia ekologii, ale w równej mierze ekonomii i rozsądku. Efektywniejsza konsumpcja energii po prostu się opłaca.