Koordynacja działań jest niezbędna
Rozmowa z Hansem Michaelem Kofoed-Hansenem, ambasadorem Danii w Polsce, w związku z rozpoczętą w poniedziałek 7 grudnia 2009 roku Konferencją Stron Konwencji Klimatycznej ONZ w Kopenhadze.
Polska Zielona Sieć: Jak Dania, gospodarz konferencji ds. zmian klimatu w Kopenhadze, definiuje sukces konferencji?
Hans Michael Kofoed-Hansen: Sukcesem Kopenhagi będzie ambitne, politycznie wiążące porozumienie wszystkich uczestników procesu. Następnie, w określonych ramach czasowych, to polityczne porozumienie powinno zostać przekształcone w prawny tekst. Teraz jednak należy skupić się na tym, co możliwe do osiągnięcia. Porozumienie kopenhaskie powinno obejmować wszystkie pięć głównych tematów, zdefiniowanych w trakcie konferencji COP13 na Bali. Ważne, by kraje zaczęły wprowadzać uzgodnienia w życie zaraz po zakończeniu konferencji w Kopenhadze. Nie powinny zwlekać z podjęciem kroków niezbędnych do przeciwdziałania globalnemu ociepleniu i zmianom klimatu. Co istotne, w Kopenhadze kraje rozwinięte powinny zadeklarować finansowe wsparcie dla krajów rozwijających się na lata 2010-12, by umożliwić jak najszybsze rozpoczęcie działań, wynikających z przyjętych uzgodnień.
PZS: Czy realne jest znalezienie równowagi pomiędzy tym, co sprawiedliwe i rekomendowane przez naukę, a tym, co politycznie możliwe?
H. M. K-H: Celem, potwierdzonym w międzynarodowych zobowiązaniach, jest „zatrzymanie globalnego ocieplenia poniżej 2 stopni Celsjusza”, tak jak rekomenduje Międzyrządowy Panel ds. Zmian Klimatu IPCC. Wymaga to ambitnego porozumienia kopenhaskiego, zawierającego twarde zobowiązania do redukcji emisji gazów cieplarnianych w krajach rozwiniętych, oraz innego rodzaju działania krajowe w krajach rozwijających się. Duńska przewodnicząca konferencji uważa, że światowi liderzy są w stanie osiągnąć ten cel w Kopenhadze.
PZS: Jaka jest szansa, że Unia Europejska zadeklaruje 30%-wy cel redukcyjny w Kopenhadze? Czy Unia jest gotowa zobowiązać się do 30% redukcji nawet jeżeli w Kopenhadze nie powstanie prawnie wiążące porozumienie?
H. M. K-H: Kraje Unii Europejskiej już jakiś czas temu zobowiązały się do redukcji rzędu 20%, z opcją podniesienia poziomu ambicji do 30%, o ile porównywalne wysiłki zadeklarują inne kraje rozwinięte. Decyzja ta może więc zależeć od dynamiki procesu oraz wyniku konferencji w Kopenhadze. Zobowiązania redukcyjne powinny stanowić centralny element politycznego porozumienia. Dania uważa, że Unia jest w stanie podnieść poziom ambicji z 20 do 30%.
PZS: Dania jest liderem odnawialnych źródeł energii. Około 15% energii pochodzi z odnawialnych źródeł energii, chociaż w przeszłości Dania była całkowicie zależna od paliw kopalnych. Co sugerowałby pan Polsce, która znajduje się na początku transformacji ku zrównoważonej gospodarce?
H. M. K-H: To prawda, Dania jest jednym z liderów. 25% naszej elektryczności pochodzi z odnawialnych źródeł energii, głównie wiatru i biomasy. Odnawialne źródła energii zmniejszyły nasze uzależnienie od paliw kopalnych, podobnie jak recykling i spalanie odpadów. Mimo to nadal korzystamy z węgla, ropy i gazu i potrzebujemy przekształcić naszą gospodarkę. Kluczowe okazały się dwa czynniki i to one powinny stać się elementem transformacji polskiego sektora energetycznego w przyjaznym klimatowi kierunku. To wysoka efektywność energetyczna i oszczędzanie energii w produkcji energii, przemyśle, transporcie, rolnictwie oraz – co może najważniejsze – w gospodarstwach domowych. Konsumują one bowiem największy odsetek energii. Duńscy producenci energii i przemysł już oszczędzają energię, by obniżać koszty. Tymczasem również my, w gospodarstwach domowych, w transporcie indywidualnym, z łatwością możemy dokonać poprawy efektywności energetycznej. Wymaga to odpowiednich wytycznych i podniesienia świadomości obywateli, ale też zachęt finansowych. Tutaj politycy, sektor publiczny i społeczeństwo muszą współdziałać. W Danii to współdziałanie trwa już ponad 40 lat. Po drugie, należy skupić się na szerokiej promocji odnawialnych źródeł energii. Tylko świadomy wysiłek oparty na regulacjach i zachętach ze strony polityków i sektora publicznego przyczyni się do ich rozwoju. Przyjdzie moment, że większość społeczeństwa zacznie wymagać takich wysiłków i konkretnych działań ze strony polityków i przemysłu. Ludzie sami będą gotowi podjąć takie wysiłki.
Obecnie efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii wydają się wyznaczać ścieżkę zrównoważonego rozwoju gospodarczego. W Danii szeroko rozumiany sektor technologii energetycznych i sektor efektywności energetycznej już przyczyniły się do powstania nowych miejsc pracy i ten trend utrzyma się w przyszłości. Podobnie będzie w Polsce. Duńskie przedsiębiorstwa już mają w Polsce wiele fabryk, produkujących materiały izolacyjne dla budownictwa, efektywne energetycznie okna i drzwi, systemy kontroli ogrzewania służące lepszemu zarządzaniu energią, a ostatnio również łopaty do turbin wiatrowych. Polska uczestniczy więc w transformacji naszych gospodarek ku modelowi niskowęglowemu. I to w sposób, który nie zakłóca wzrostu gospodarczego. Dania dowiodła, że ograniczanie emisji gazów cieplarnianych może wiązać się ze wzrostem gospodarczym. Na przestrzeni ostatnich 25 lat duńska gospodarka zanotowała ponad 70% wzrost gospodarczy bez zwiększenia konsumpcji energii ani emisji CO2.
PZS: Koalicja Klimatyczna, zrzeszająca polskie organizacje zajmujące się ochroną klimatu, apeluje o powołanie pełnomocnika ds. wdrażania pakietu klimatyczno-energetycznego UE. Co pan sądzi o tym pomyśle?
H. M. K-H: W Danii już jakiś czas temu utworzyliśmy stanowisko Ministra Klimatu i Energii. Zakładamy, że wypełnienie zobowiązań zawartych w porozumieniu kopenhaskim będzie wymagało silnego przywództwa. Stąd właśnie powiązanie klimatu i energii. Teraz również Komisja Europejska planuje powołanie Komisarza ds. Klimatu, który skupi się na wdrażaniu i koordynacji zobowiązań na rzecz łagodzenia zmian klimatu. Duńska minister klimatu, Connie Hedegaard, która teraz jest prezydentem COP15, została powołana na stanowisko Komisarza ds. Klimatu. Koordynacja działań jest niezbędna, by osiągnąć ambitne cele i wywiązać się z uzgodnień. By osiągnąć sukces – w perspektywie roku 2020, 2050 i 2080, konieczne jest zastosowanie wielu narzędzi, w sposób skoordynowany, w całej Unii Europejskiej i w ramach szerokiej, globalnej współpracy.
PZS: Dziękuję za rozmowę.
Wywiad przeprowadziła Marta Śmigrowska - kierownik programu Dla Klimatu Polskiej Zielonej Sieci.
