UE liderem w walce ze zmianami klimatu
Unia Europejska od wielu lat jest liderem przeciwdziałania zmianom klimatu, starając się w ten sposób budować swoją silną międzynarodową pozycję polityczną. Inicjatywa europejska na rzecz ochrony klimatu została podjęta w 1991 roku i od tego czasu realizowane są różne przedsięwzięcia, m.in. Europejski System Handlu Emisjami CO2 (ang. EU-ETS) obejmujący prawie 12 000 instalacji przemysłowych w 27 krajach.
Europejski System Handlu Emisjami
Jest to mechanizm rynkowy redukcji emisji gazów cieplarnianych obowiązujący na terenie Unii Europejskiej. Celem EU-ETS jest redukcja emisji CO2 wewnątrz UE. Koncepcja systemu oparta jest na administracyjnym określaniu wielkości dopuszczalnej emisji dwutlenku węgla dla określonego obszaru lub sektora gospodarki. Wielkość ta dzielona jest następnie na jednostkowe uprawnienia do emisji. Te jednostkowe zezwolenia są rozdysponowywane wg ustalonych zasad pomiędzy określone podmioty gospodarcze tych gałęzi gospodarki, które zgodnie z przepisami UE włączone są do systemu. W kolejnych latach te podmioty, które są w stanie ograniczyć swoje emisje dwutlenku węgla uzyskują prawo sprzedaży jednostek uprawnień do emisji na rynku europejskim tym przedsiębiorstwom, które nie są w stanie dotrzymać swoich zobowiązań emisyjnych. W przypadku, gdy podmiot gospodarczy nie dostosował wielkości swojej emisji do ilości posiadanych uprawnień i nie zakupił brakujących jednostek na rynku, będzie musiał zapłacić karę w wysokości 100 euro za tonę CO2 wyemitowanego ponad limit posiadanych uprawnień. Unia Europejska spodziewa się, że tworząc rynek zbywalnych uprawnień do emisji CO2 obniży koszt redukcji tej emisji ponoszony przez indywidualne przedsiębiorstwa i sektory gospodarki.
Unia Europejska wypracowała stanowisko [1] dotyczące nowego globalnego porozumienia w sprawie redukcji gazów cieplarnianych po 2012 roku. Stanowisko zostało przedstawione już podczas XIII Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej na Bali i dotyczy takich kwestii, jak:
- Ograniczenie globalnego ocieplenia do 2ºC powyżej poziomu sprzed okresu uprzemysłowienia. Aby limit ten nie został przekroczony, konieczne jest powstrzymanie wzrostu emisji na świecie w okresie najbliższych 10-15 lat, a następnie globalne ograniczenie emisji do 2050 roku o co najmniej 50% względem poziomu z 1990 roku.
- Znacząco większe obowiązkowe obniżenia bezwzględnych poziomów emisji w krajach rozwiniętych. UE zaproponowała, aby kraje rozwinięte wspólnie ograniczyły emisje o 30% do 2020 roku, a o 60-80% do 2050 roku, względem poziomów z 1990 roku. Do czasu osiągnięcia porozumienia w tej kwestii UE powzięła niezależne zobowiązania do zmniejszenia własnych emisji, o co najmniej 20% do 2020 roku. Na początku 2008 roku Komisja Europejska zaproponowała pakiet środków legislacyjnych mających doprowadzić do osiągnięcia tego celu.
- Uczciwy i znaczący wkład ze strony pozostałych krajów, zwłaszcza krajów szybko rozwijających się, obejmujący ograniczenie intensywności emisji wynikającej z szybkiego wzrostu gospodarczego.
- Wzmocnienie i rozszerzenie światowego rynku emisji związków węgla, między innymi za pomocą nowatorskich i ulepszonych mechanizmów zapewniających jego elastyczność. UE-ETS stanowi dowód na skuteczne funkcjonowanie rynku emisji dwutlenku węgla.
- Współpraca w dziedzinie badań, rozwoju i wdrażania czystych ekologicznie technologii, niezbędnych dla ograniczenia emisji.
- Intensyfikacja działań na rzecz dostosowania się do zmian klimatu. Konieczne jest wzmocnienie współpracy na rzecz adaptacji do skutków zmian klimatu, zwłaszcza w zakresie pomocy dla krajów najbiedniejszych i najbardziej narażonych.
- Zajęcie się kwestią emisji wytwarzanych przez międzynarodowe lotnictwo i żeglugę. W UE trwają już dyskusje na temat objęcia lotnictwa europejskim systemem handlu uprawnieniami do emisji.
- Ograniczenie wylesień, stanowiących odpowiednik do 20% łącznej emisji CO2 na świecie (powodują one zmniejszenie pochłaniania CO2 przez biomasę oraz uwalnianie węgla w wyniku spalania drewna).
Przypisy
[1] Przed COP13/MOP3 na Bali wspólne stanowisko UE zostało przyjęte 30 października 2007 roku podczas spotkania Ministrów Środowiska
Informacje dodatkowe
Artykuł powstał na podstawie publikacji przygotowanej przez Instytut na rzecz Ekorozwoju na zlecenie Polskiej Zielonej Sieci.
Autorami są: Aleksandra Arcipowska, Andrzej Kassenberg
Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych
